نگاه های حرام
بسم الله الرحمن الرحیم
چه نگاه های حرام محسوب می شود؟
بررسی کامل نگاه های حرام از منظر قرآن و عترت
فهرست
- چشم بلد است
- چشم ها دام های شیطانند
- کسی که عنان نگاه خود را رها کند
- کسی که چشم خود را پایین اندازد
- نکوهش نگاه های بیهوده
- کسانی که نگاه کردن به آن ها عبادت است
- تشویق به حفظ چشم از نگاه به نامحرم و گناه
- نگاه های دزدانه
- موارد جواز نگاه کردن به زنان
- کسی که چشمش را از حرام پرکند
- حلاوت عبادت
- نگاه اول ناخواسته است ونگاه دوم عمدی
- هر که زن زیبایی را ببیند
- نگاه به تصاویر و حکم مراجع تقلید
- سوالات
امام علی(ع): چشم ها پیشقراولان دل هایند.
امام علی(ع): چشم , قاصد دل است.
امام علی(ع): نگاه , بلد راه فتنه ها (و گناهان)است.
امام علی(ع): چشم ها دام های شیطانند.
پیامبر خدا(ص):از نگاه های زیادی بپرهیزید, زیرا که آن تخم هوس می پراکندو غفلت می زاید.
امام علی(ع): در بدن عضوی کم سپاس تر از چشم نیست پس , خواهش آن را برآورده نسازید که شما را از یاد خدای عزوجل باز می دارد.
امام علی(ع): کوری چشم بهتر از بسیاری نگاه هاست.
امام علی(ع): هرگاه چشم شهوت بین باشد, دیده عاقبت بینی دل کور شود.
امام صادق(ع):ای پسر جندب ,عیسی بن مریم(ع) به یاران خود گفت : از نگاه کردن بپرهیزید, زیرا که آن بذرشهوت در دل می کارد و این خود برای به فتنه و گناه انداختن صاحب آن نگاه کافی است خوشا به حال کسی که دیده اش را دردل خویش قرار داد و آن را در چشم خودقرار نداد.
مسیح(ع):از نگاه کردن به آن چه منع شده است بپرهیزید, زیرا که آن تخم شهوت ها و گیاه گناه است .
کسی که عنان نگاه خود را رها کند
امام علی(ع): کسی که عنان چشم خود را رها کند, زندگی اش را به زحمت اندازد, کسی که نگاه هایش پیاپی باشدحسرت هایش بپاید.
امام علی(ع): هر که عنان چشم خود را رها کند,اندوهش بسیار شود.
امام علی(ع): بسا نگاهی که حسرتی به بار آورده است .
امام علی(ع): بسا نهال هوسی که از نیم نگاهی کاشته شده است.
امام صادق(ع):ای بسا نگاهی که حسرتی طولانی به بار آورده است.
کسی که چشم خود را پایین اندازد
امام علی(ع): کسی که چشم خود راپایین اندازد, دلش را آسوده گرداند. هرکه چشم خود را پایین اندازد,تاسف کمتر خورد و از نابودی در امان ماند.
امام علی(ع): فروهشتن چشم ها نیکو بازدارنده ای است از خواهش های نفسانی .
امام علی(ع): هرکه نگاه هایش پاک باشد,اوصافش نیکو شود.
پیامبر خدا(ص):چشمان خود را(ازحرام)فرو بندید تا شگفتی ها بینید.
امام علی(ع): هر سخنی که در آن یادخدا نباشد لغو است و هر سکوتی که بااندیشیدن همراه نباشد سهو است و هرنگاهی که در آن پند آموزی نباشد لهو است .
امام علی(ع): مؤمن هرگاه بنگرد عبرت می گیرد وهرگاه خاموش باشد می اندیشد و هرگاه سخن گوید یاد خدا می کند و منافق هرگاه بنگرد نگاهش بیهوده است و هرگاه خاموش باشد در سهو و غفلت است و هرگاه سخن گوید لغو و باطل به زبان آورد.
یحیی(ع):مردن نزد من خوشتر ازنگاهی است که ضروری نباشد.
کسانی که نگاه کردن به آن ها عبادت است
پیامبر خدا(ص):نگاه کردن به عالم ,عبادت است , نگاه کردن به پیشوای دادگرعبادت است , نگاه کردن مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگاه کردن به برادری که به خاطر خدا دوستش داری , عبادت است .
پیامبر خدا(ص):نگاه کردن به سه چیز عبادت است نگاه کردن به روی پدر و مادر, نگاه کردن به قرآن و نگاه کردن به دریا.
تشویق به حفظ چشم از نگاه به نامحرم و گناه
قرآن.(( به مؤمنان بگو چشمهای خود را (از نگاه به نامحرمان) فروگیرند، و عفاف خود را حفظ کنند؛ این برای آنان پاکیزه‌تر است؛ خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است!))نور 30
قرآن.(( و به زنان با ایمان بگو چشمهای خود را (از نگاه هوس‌آلود) فروگیرند، و دامان خویش را حفظ کنند.))نور 31
امام صادق(ع)درباره آیه((به مردان با ایمان بگو که دیدگان خود را فرونهند )):هر آیه ای در قرآن که در آن صحبت از حفظ عورت ها شده , مقصودحفظ آن ها از زناست مگر این آیه که مقصود حفظ آن ها از نگاه است بنابراین , برهیچ مرد با ایمانی روا نیست که به عورت برادر خود نگاه کند و بر هیچ زنی نیز حلال نیست که به عورت خواهر خود بنگرد. امام باقر(ع): جوانی انصاری درکوچه های مدینه به زنی برخورد در آن ایام زن ها مقنعه خود را پشت گوش هایشان می بستند به آن زن که از روبه رو می آمد خیره شد وقتی زن از او گذشت آن جوان برگشت و از پشت سر به او نگاه می کرد و باهمین حال وارد کوچه ای که امام از آن به نام کوچه بنی فلان نام برد شد و صورتش به استخوانی یا شیشه ای که در دیوار بود خوردو شکاف برداشت وقتی زن از او دور شد,نگاه کرد دید خون به سینه و لباسش می ریزد گفت : به خدا قسم , نزد رسول خدا(ص)می روم و جریان را به عرض ایشان می رسانم امام فرمود : آن جوان نزد رسول خدا(ص) آمد چون رسول خدا(ص)اورا دید, فرمود : این چه وضعی است ؟ جوان موضوع را به اطلاع پیامبر رسانید در این هنگام جبرئیل(ع) این آیه را فرود آورد ((به مردان با ایمان بگو )).
رسول خدا(ص):مردی را که به عورت زن نامحرم نگاه کند لعنت فرمود.
امام رضا(ع):در پاسخ به یکی ازپرسش های محمدبن سنان , نوشت : نگاه کردن به موی زنان شوهردار و دیگر زنان به این علت حرام شده است که باعث تحریک مردها می شود و این تحریک به فساد وارتکاب اعمال حرام و ناشایست می انجامد.
امام کاظم(ع):درباره آیه((ای پدر, او(موسی)را اجیر کن , زیرا بهترین کسی که اجیر کنی شخصی است که نیرومند و امین باشد)):شعیب(ع)به دخترش فرمود:دخترکم , نیرومند بودن او را از برداشتن تخته سنگ فهمیدی , اما از کجا دانستی که امین است ؟ دختر شعیب گفت :پدرجان ,من پیشاپیش او به راه افتادم , اما او گفت :دنبال من بیا و هر جا که راه را اشتباه رفتم مراراهنمایی کن , زیرا ما قومی هستیم که به پشت سر زنان نگاه نمی کنیم.
پیامبر خدا(ص):برای هر عضوی ازاعضای آدمیزاد بهره ای از زناست , زنای چشم نگاه کردن است .
قرآن.((یعلم خائنة الأعین وما تخفی الصدور او چشمهایی را که به خیانت می‌گردد و آنچه را سینه‌ها پنهان می‌دارند، می‌داند.))غافر 19
امام علی(ع): (خداوند)روزی های مردم را تقسیم فرموده و اثرها و کرده ها وشمار نفس ها و نگاه های دزدانه چشم ها وآن چه را که سینه ها نهان می دارند, می داند.
امام صادق(ع) در پاسخ به سؤال ازآیه ((یعلم خائنۀ الاعین)):دیده ای که گاه انسان به چیزی طوری می نگرد که انگار به آن نگاه نمی کند! این است معنای نگاه های دزدانه .
در روز فتح مکه عثمان , عبداللّه بن سعد بن ابی سرح را که قبلا رسول خدا(ص)او را مهدور الدم دانسته و فرمان قتلش راصادر کرده بود, خدمت آن حضرت آورد تااز ایشان برای او امان بگیرد پیامبر(ص)وقتی عثمان را دید از این که خواهش او رارد کند شرم کرد و مدتی خاموش ماند تا بلکه یکی از مؤمنان آن مرد را بکشد اما چون خواهش مکرر عثمان را دید (و کسی هم اقدام به قتل عبداللّه نکرد) او را امان داد و به یاران خود فرمود : آیا در میان شماجوانمردی نبود که برخیزد و او را بکشد؟ عباد بن بشر عرض کرد : ای رسول خدا, من مدام به چشمان شما می نگریستم و منتظراشاره شما بودم تا او را بکشم پیامبر(ص)فرمود : پیامبران نگاه دزدانه(و زیرچشمی) نمی کنند.
امام صادق(ع): نگاه کردن به مو و بدن زن دیوانه و زن کم عقل , در صورتی که عمدی نباشد, مانعی ندارد.
پیامبرخدا(ص):نگاه کردن به موها و دست های زنان اهل کتاب حرام نیست .
پیامبرخدا(ص):هر که چشم خود رااز حرام پرکند, خداوند در روز قیامت چشم او را از آتش پرگرداند مگر این که توبه کند و از عمل خود دست بردارد.
پیامبرخدا(ص):خشم خداوند عزوجل سخت است بر زن شوهرداری که چشم خود را از غیرشوهر خود یا از کسی که محرم او نیست پرکند.
پیامبرخدا(ص):هیچ مرد مسلمانی نیست که نگاهش به زنی بیفتد و چشم خودرا پایین اندازد مگر این که خدای متعال به اوتوفیق عبادتی دهد که شیرینی آن را در دل خویش بیابد. پیامبرخدا(ص):نگاه کردن یکی از تیرهای زهرآلودابلیس است پس , هرکه از ترس خدا چشم خود را (از نامحرم) فرو بندد خداوند به اوایمانی عطا فرماید که حلاوت آن را در دلش بیابد.
امام صادق(ع):نگاه کردن یکی ازتیرهای زهرآلود ابلیس است هرکه به خاطر خدای عزوجل و نه به خاطر غیر او,چشم خود را فرو بندد خداوند در پی آن ایمانی به او ارزانی دارد که مزه اش را بچشد.
پیامبرخدا(ص):از قول پروردگارخود : نگاه کردن , تیری از تیرهای زهرآلود ابلیس است هر که از ترس من آن را ترک کند در عوضش ایمانی به او دهم که حلاوت آن را در دل خویش بیابد.
امام صادق(ع):هرکه نگاهش به زنی بیفتد و چشم خود را به طرف آسمان کند یاآن را بر هم نهد, هنوز چشم برهم نزده خداوند از حورالعین به ازدواج او در آورد.
امام علی (ع) در وصف پرهیزگاران: دیدگان خود را از آن چه خداوند بر آنان حرام فرموده فرو بسته اند و گوشهای خویش راوقف دانشی کرده اند که به حال آنان سودمنداست.
امام صادق(ع):هیچ کس با چیزی چون فروهشتن چشم(از نامحرم و گناه)خود را حفظ نکرد, زیرا چشم خود را ازنگاه به حرام های خدا باز نمی دارد مگر این که قبلا عظمت و جلال خداوند را در دل خویش مشاهده کند.
نگاه اول ناخواسته است ونگاه دوم عمدی
پیامبرخدا(ص) به علی(ع) فرمود: ای علی , نگاه اول حق توست و نگاه دوم به زیان توست نه به سود تو.
پیامبرخدا(ص):از نگاه بعد از نگاه بپرهیز, زیرانگاه اول از آن توست و نگاه دوم به زیان توست .
پیامبرخدا(ص):نگاه اول ناخواسته است , نگاه دوم عمدی است و نگاه سوم ویران می کند.
امام صادق(ع):نگاه اول از آن توست , نگاه دوم به زیان توست نه به سودتو و نگاه سوم مایه هلاکت است .
جریر : از رسول خدا(ص)درباره نگاه ناگهانی سؤال کردم به من امر کرد که (درچنین موردی زود)چشمم را برگردانم . امام صادق(ع):نگاه بعد از نگاه , بذرشهوت در دل می کارد و این خود برای به فتنه و به گناه کشاندن صاحبش کافی است .
پیامبرخدا(ص):ای مردم , بدانید که نگاه از شیطان است هرکه بر اثر نگاه ,تحریک شد با همسرش همبستر شود.
امام علی(ع):هرگاه فردی از شما زنی را دید و از او خوشش آمد, برود و باهمسر خود همبستر شود, زیرا نظیر آن چه دیده است در همسر خود او نیز هست شیطان را به دل خود راه ندهد و چشم خود رااز آن زن برگرداند اگر زن ندارد دو رکعت نماز بخواند و بسیار حمد خدا گوید و برپیامبر و آل او صلوات فرستد و آن گاه ازخداوند مسالت کند که از فضل خویش عطایش فرماید خداوند از روی مهر و رافت خود نیاز او را برطرف خواهد ساخت .
امام علی(ع):در میان اصحاب خودنشسته بود که زن زیبایی از کنارشان عبورکرد و یارانش چشم به او دوختند, حضرت فرمود : دیدگان , این مردان آزمندانه می نگرند و این نگریستن باعث برانگیختن آنان می شود پس , هرگاه یکی از شما زنی رادید که نظر وی را به خود جلب کرد, با همسرخویش همبستر شود, زیرا آن زن نیز زنی همانند زن خود اوست .
نگاه به تصاویر و حکم مراجع تقلید
ازآن‌جا که در روزگار ما،تصویر و رسانه های تصویری (تلویزیون ، ویدئو و سینما)گستردگی و بینندگان بسیار یافته‌اند، بحث از احکام نگاه به تصویر از بایستگی بیش‌تری برخوردار است. بویژه این که، گاه، در پاره‌ای از گفتارها و نوشتارها و در پاره‌ای از انجمن‌های هنری، سخن از برداشتن حد و مرزها و بازدارنده‌های شرعی نگاه به تصویر و فرق آن با خود شخص در خارج، به میان آمده است.
ــ نگاه کردن به تصویر زن نامحرم، حکم نگاه کردن به خود زن نامحرم را ندارد، بنا بر این اگر نگاه از روى لذّت نبوده و خوف افتادن به گناه نباشد و تصویر هم متعلّق به زن مسلمانى که بیننده آن را مىشناسد نباشد، اشکال ندارد و بنا بر احتیاط واجب نباید به تصویر زن نامحرم که بطور مستقیم از تلویزیون پخش مىشود، نگاه کرد ولى در پخش غیر مستقیم تلویزیونى اگر ریبة(قصد شهوت جنسی) و ترس افتادن به گناه نباشد، نگاه کردن اشکال ندارد.
ـ مشاهده صور قبیحه و مستهجن افراد غیرمسلمان و ناشناس، در صورتی که شهوت انگیز باشد و به قصد لذت صورت گیرد و یا موجب مفسده گردد؛ یعنی فرد را در معرض گناه قرار دهد طبق نظر همه فقها و مراجع تقلید حرام است در این بین، مراجعی وجود دارند که در صورت عدم شرایط فوق؛ یعنی شهوت انگیز بودن، به قصد شهوت نگاه کردن، موجب مفسده شدن هم قائل به حرمت هستند؛ یعنی به طور مطلق مشاهد تصاویر مستجهن را حرام می دانند و بعضی از مراجع دیگر مثل حضرت آیت ا... بهجت بین مشاهده عکس و فیلم مستجهن فرق می گذارند و مشاهده فیلم مستهجن را به طور مطلق؛ یعنی چه شهوت انگیز باشد یا نباشد، مسلمان یا غیر مسلمان، آشنا یا ناشناس، موجب مفسده باشد یا نباشد) حرام می دانند.
الف ـ نگاه به فیلم مبتذل – که بیشتر زنان غیرمسلمان در آن بازی می کنند- در صورتی که موجب تحریک انسان نشود چه حکمی دارد؟
جواب: همه مراجع -به جز آیات عظام تبریزی و سیستانی- : با توجه به این که دیدن این گونه فیلم ها شهوت برانگیز و مقدمه ارتکاب گناه است، نگاه به آنها حرام است.
آیت الله العظمی تبریزی: نگاه به فیلم هایی که موجب تحریک شهوت بر حرام یا ترویج فساد در جامعه باشد، جایز نیست.
آیت الله العظمی سیستانی: نگاه کردن به شهوت و خوف وقوع در حرام ، حرام است و همچنین بنابر احتیاط واجب اگر بدون شهوت و خوف وقوع در حرام باشد.
ب ـ در حین کار با شبکه اینترنت، گاهی در کنار برخی از مقالات، عکس های مبتذل دیده می شود که ناگزیر از دیدن آنها هستیم، راهنمایی شما چیست؟
امام، تبریزی، خامنه ای، سیستانی، فاضل و وحید: اگر به طور اتفاقی چشمتان به آن بیفتد، اشکال ندارد، ولی نگاه به آن با قصد لذت حرام است و بنابر احتیاط واجب، بدون قصد لذت و ترس افتادن به گناه، جایز نیست.
بهجت، صافی، مکارم و نوری: اگر به طور اتفاقی چشمتان به آن بیفتد، اشکال ندارد، ولی نگاه عمدی به آن (هر چند بدون قصد لذت)، جایز نیست.
ج ـ نگاه کردن به تصاویر مستهجن در صورتى که هیچ اثر سوئى روى فرد نداشته باشد چه حکمى دارد البته از نظر فقهى مراد است نه از لحاظ اخلاقى؟
پاسخ:جایز نیست زیرا تصاویر مستهجن منشأ فساد است.
د ـ نگاه کردن به ترانه های تصویری غیر مجاز که در آنها زنها و دخترها با هم یا با پسرها می رقصند بدون اینکه کوچکترین شهوتی به انسان دست دهد چه حکمی دارد؟
پاسخ:جایز نیست.
پ ـ نگاه کردن به فیلمهایى که زنهاى بى حجاب و آرایش کرده در آن بازى مى کنند و بعضاً از تلویزیون پخش مى شود چه حکمى دارد؟
پاسخ:در صورتى که منشأ مفاسد خاصى بشود حرام است.
منابع
سایت ویکی فقه
سایت پورتال انهار
میزان الحکمه
من لایحضره الفقیه
تحف العقول
بحار الانوار
استفتا از دفاتر آیات عظام، آیت ا... خامنه ای، بهجت، مکارم، فاضل
استفتا از دفتر آیت ا... خامنه ای .
استفتا از دفتر آیت ا... بهجت.
خامنه ای، اجوبة الاستفتائات، س 1187؛
صافی، جامع الاحکام، ج 2، ص 1717؛
فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1729 و 1731؛
مکارم، استفتائات، ج 1، س 778 و 782؛
استفتا از دفتر: نوری، امام، بهجت، وحید.
تبریزی، استفتائات، س1603 و 1605؛ صراط النجاة، ج 5، س 1129.