بهتان
بسم الله الرحمن الرحیم
بهتان (تهمت)
نسبت دروغین و ناروا به کسی دادن را بهتان گویند.
بررسی کامل بهتان از منظر قرآن و عترت
فهرست
در سفارش پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله وسلّم به ابوذر غفاری ، بهتان با غیبت مقایسه شده و آمده که غیبت ابراز و آشکار کردن چیزی است که در وجود مؤمن پنهان و مخفی است، ولی بهتان انتساب چیزی به مؤمن از روی دروغ است.
بدین معنا که غیبت عبارت است از بدگویی پشت سر کسی به صفتی که در او وجود دارد امّا بهتان بدگویی از شخص به صفتی است که در او وجود ندارد.
قرآن .((و کسانی که مردان مؤمن و زنان مؤمن را بی آن که گناهی کرده باشند می آزارند بهتان و گناه آشکاری را به دوش میکشند)).
قرآن.((و هر که خود خطا یا گناهی کند آن گاه بی گناهی را بدان متهم سازد هر آینه بار بهتان و گناهی آشکار را بر دوش خود کشیده است )).
پیامبر خدا(ص):هر کس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند یا درباره او چیزی بگوید که از آن مبراست خداوند در روزرستاخیز وی را بر تلی از آتش نگه دارد تا از حرف خود درباره او برگردد.
امام صادق (ع):هرکس به مرد یا زن مؤمن بهتان زند خداوند در روز رستاخیز او را در طینت خبال نگه دارد تاحرف خود راپس گیرد.
ابن ابی یعفور می گوید: عرض کردم : طینت خبال چیست ؟
فرمود: چرک و زردابه ای است که از شرمگاه زنان فاحشه بیرون می آید.
پیامبر خدا(ص): هر کس , برای آزردن مسلمانی , به او بهتان زند, خداوند روز قیامت وی را در میان لجن زردابه دوزخیان نگه دارد تا زمانی که میان مردم داوری کند.
امام علی(ع):هیچ بی شرمی و وقاحتی چون بهتان زدن نیست.
امام صادق(ع):هر کس تو را فریب داد نباید امین بشماری و هر کس را امین یافتی متهم نکن.
امام سجاد (ع):هر کس به مردم عیبی را نسبت دهد که دارند مردم به او عیبی را که ندارد نسبت دهند.
امام علی(ع ):بهتان زدن به آدم بیگناه بزرگتر از آسمان است .
امام صادق(ع):هرکس برادر مومنش را تهمت زند، ایمان در دلش ضایع می شود چنانچه نمک در آب حل می شود.
1-بهتان به خداوند:
سخت ترین بهتان، بهتان به خداوند است.
مانند داشتن همسر و فرزند به خداوند نسبت دادن و یکى از موارد افترا بر خدا و دروغ بستن بر او این است که انسان، سخنى را از پیش خود انشا کند و آن را به خدا نسبت دهد. شاید این مورد از فراوان‌ترین و در عین‌حال از روشن‌ترین مصادیق دروغ‌گویى بر خدا باشد. به نظر مى‌رسد مهم‌ترین انگیزه نگارش کتب الموضوعات (روایات جعلى)، پرده‌بردارى از این دسته اخبار است که اگر درست انجام شود، تلاشى ارزشمند و گران‌قدر است و اگر نادرست انجام گیرد، خود از مصادیق کذب و افترا بر خدا و رسول صلی الله علیه و آله است.
قرآن((کیست ستمکارتر از آنکه به خدا افترای کذب ببندد))سوره صف.
قرآن((بگو خداوند من فقط کارهای زشت را چه آشکار باشد چه پنهان و تجاوز به ناحق و شرک به خدا که خدا دلیلی برای آن نازل نکرده و ندانسته از قول خدا سخن گفتن را حرام کرده))سوره اعراف
2-بهتان به پیامبر (ص) و ائمه معصوم (ع):
در حکم بهتان به خدا است؛مانند اینکه ایشان را ساحر و دیوانه و شاعر و... میخوانند و همچنین نقل احادیث دروغ از پیامبر (ص) و ائمه(ع).
امام صادق (ع): دروغ بستن بر خداوند و بر پیامبرش از گناهان کبیره است.
امام صادق (ع) به مردى از اهل شام فرمود: اى برادر اهل شام، حدیث ما را بشنو و بر ما دروغ مبند؛ زیرا هر که بر ما دروغ ببندد، بر رسول خدا صلی الله علیه و آله دروغ بسته و هر که بر رسول خدا (ص)دروغ ببندد، به خداى متعال دروغ بسته است و کسى که بر خداوند دروغ بندد، خداوند عزّ و جلّ او را عذاب خواهد کرد.
به امیرالمومنین علیه‌السلام خبر رسید که عمرو بن عاص بر پیامبر صلی الله علیه و آله دروغ بسته است؛ حضرت فرمود: عجب از اراذل اهل شام! قول عمرو را قبول و او را تصدیق مى‌کنند و حال آنکه کارِ سخن گفتن و دروغ بستن و کمىِ ورعش بدان جا رسیده است که بر رسول خدا دروغ مى‌بندد و هر که بر رسول خدا دروغ ببندد، خداوند هفتاد نوبت او را لعن خواهد کرد.
امام صادق (ع): همانا یک دروغ، روزه را باطل مى‌کند. راوى پرسید: کدام یک از ماست که از او دروغى صادر نشود؟ فرمود: آنچه تو گمان کردى مراد من نیست؛ جز این نیست که آن دروغ، دروغ بر خداى متعال و بر رسول صلی الله علیه و آله و بر ائمّه(ع) است.
امام رضا (ع): به‌خدا قسم! هیچ‌کس نیست که بر ما دروغ ببندد، مگر آنکه خداوند، گرمى آهن را به او بچشاند.
3-بهتان نسبت به مردم:
اتهام به مردم بر دو قسم است:گاهی سخنی بدون علم است،یعنی عیبی را که ثابت نشده و یقینی نگردیده بلکه به واسطه سوء ظن آنرا به دیگری نسبت میدهد.(بقول مثال های امروزی که با یک نگاه میگویند فلان شخص معتاد است یا من با یک نگاه می فهمم که این شخص چه جور آدمی هست. ویا از قیافه اش معلومه که چه آدمی است این حرف هایست که مصداق بهتان و افترا نسبت به مردم است).
گاهی افترا است،یعنی عیبی را که میداند در آن شخص نیست یا کاری را که یقین دارد از او سر نزده،از روی عناد به آن بیچاره نسبت دهد.
منابع
گناهان کبیره
کلینی
سایت ویکی فقه
میزان حکمه
بحار الانوار
عیون الاخبار رضا علیه السلام
معانی الاخبار
قرب الاسناد